Bij titeren wordt in het bloed nagekeken of er nog voldoende antistoffen aanwezig zijn tegen een welbepaalde ziekte. Dit kan als alternatief beschouwd worden voor het vaccineren.

De dierenartsen van Dierenartsenpraktijk Iscavets hebben zich over deze nieuwe trend gebogen en willen graag klaar en duidelijke informatie verstrekken.

Wat is het nut van titerbepalingen?

De aan- of afwezigheid van antistoffen zou kunnen vertellen of hervaccinatie nodig is. Dit zou ook nuttig kunnen zijn voor een dier met een ongekende vaccinatiehistoriek of voor een dier dat makkelijk nevenwerkingen op een vaccinatie vertoont. Ook zou je deze test kunnen gebruiken voor pups en kittens om na te gaan wanneer de antistoffen die ze van de mama gekregen hebben voldoende gezakt zijn zodat ze niet te vroeg gevaccineerd worden.
Hoewel dit op het eerste zicht erg logisch en zinvol lijkt, zijn er wel een aantal valkuilen.

Valkuilen in vergelijking met menselijke geneeskunde

Titerbepaling is bij mensen goed ingeburgerd en betrouwbaar om diverse redenen:

• De bepaling is gestandaardiseerd, dit wil zeggen dat er duidelijke richtlijnen zijn omtrent de uitvoering van de test en de interpretatie ervan.
• Er is onderzoek gebeurd naar overeenkomst tussen de resultaten bekomen op hetzelfde staal met verschillende analysemethoden, met hetzelfde staal door meerdere onderzoekers en met hetzelfde staal door dezelfde onderzoeker op verschillende tijdstippen.
• De onderzoeken zijn uitgevoerd op grote populaties en werden gepubliceerd in gerenommeerde wetenschappelijke publicaties.
• Het voorkomen van ziekten wordt permanent geregistreerd waardoor de betrouwbaarheid van vaccins en van titerbepalingen ook permanent opgevolgd wordt.

Deze uitgebreide studies ontbreken voor onze kleine huisdieren. En voor de weinige studies die wel gepubliceerd zijn, is de studieopzet dusdanig dat je heel voorzichtig moet zijn bij het veralgemenen van de conclusies uit het onderzoek.

Valkuilen rond testmethode

Sneltesten geven een snel resultaat dat semikwantitatief is. Dit betekent dat je weet of er antistoffen zijn of niet maar je weet niet hoeveel het er zijn. Bovendien meten ze niet specifiek de antistoffen die van belang zijn voor bescherming tegen ziekte. Testen in een laboratorium zijn kwantitatief (je weet precies hoeveel beschermende antistoffen er nog zijn).Ook moeten de verschillende stappen op een nauwgezette wijze doorlopen worden. Bovendien is er geen detectiesysteem dat weergeeft dat de test correct uitgevoerd is. Zo kan bvb een te koude test onjuiste resultaten geven. Of een onderdeel van de test waar de tijd niet precies gerespecteerd is.

Laboratoriumtesten zijn kwantitatief. De resultaten zijn meer betrouwbaar. Er worden antistoffen gedetecteerd die van belang zijn bij het voorkomen van ziekte. Het resultaat heb je wel niet meteen, wat een extra visite bij de dierenarts kan opleveren. Let wel, de juiste test geeft resultaten weer in titer, en niet in eenheden.

Bovendien mag je niet vergeten dat elke test beperkingen heeft, waarbij vooral de vals positieven (de test zegt dat er antistoffen zijn maar die zijn er niet) tot bezorgdheid leiden.

Valkuilen rond ziekten

Titerbepaling is alleen mogelijk voor een beperkt aantal ziekten: hondenziekte, parvovirose en hepatitis bij de hond en kattenziekte bij de kat. De test tegen niesziekte is niet betrouwbaar. De test bestaat niet voor rattenziekte (leptospirose), bordetella en parainfluenza (besmettelijke hondenhoest), kattenniesziekte (herpes, calici en chlamydia) en kattenleucose. De enting tegen deze ziektes moet toch jaarlijks gebeuren.

Valkuilen rond interpretatie

Wat doe je met het resultaat? Wanneer heb je voldoende juiste antistoffen om voldoende bescherming te geven? Eigenlijk is dit nog niet geweten. Bovendien is immuniteit een complex gegeven, waarbij ziekte of niet afhangt van de interactie tussen het dier, de ziekteverwekker en de omgeving. Het kan dus misleidend zijn om een voorspelling te doen op basis van een titer.

Ook is dergelijke titerbepaling slechts een momentopname. Uit de antistoffentiter kan niet voorspeld worden hoe lang het dier nog beschermd zal zijn. Deze test moet dus regelmatig herhaald worden. Bij pups en kittens die nog antistoffen hebben van de mama moet de test zelfs om de 2 à 3 weken herhaald worden, waarbij je je de vraag kan stellen of dit vele bloedprikken wel zo prettig is voor het dier én je je de bedenking moet maken dat er toch een gat in de bescherming kan optreden.

Als de titer te laag is, moet natuurlijk alsnog gevaccineerd worden, soms zelfs tegen meer dan voorzien omdat niet alle fracties los te verkrijgen zijn. Als je weet dat de bloedtest al duurder is dan de vaccinatie zelf, kunnen de kosten hoog oplopen.

Wat doet Dierenartsenpraktijk Iscavets?

Wij hebben besloten om niet mee te gaan in deze hype. Het nut ervan is zeer beperkt en het kan een vals gevoel van veiligheid geven. De meeste ziekten waartegen gevaccineerd wordt, zijn dodelijk, de kosten voor behandeling kunnen hoog oplopen en sommige ziekten zijn besmettelijk voor de mens. De kans op bijwerkingen is bijzonder klein (0,004% bij honden en 0,005% bij katten). Vaccinatie is een simpele kosteneffectieve handeling die al vele mensen- en dierenlevens gered heeft.

Wij volgen wel de meest recente vaccinatierichtlijnen van de WSAVA (World Small Animal Veterinary Association), de AAHA (American Animal Hospital Association) en de ABCD (Advisory Board on Cat Disease) waarbij we een individueel vaccinatieschema opstellen in functie van de leefomstandigheden van het dier. Precies tegen de ziekten waarvoor getiterd kan worden, hoeft de vaccinatie maar om de 3 jaar herhaald te worden. Zo komen we tot een vaccinatie-op-maat waarbij de meeste dieren niet elk jaar dezelfde entingen krijgen. Deze werkwijze vermijdt overmatig vaccineren, maar garandeert tegelijk wel de bescherming van uw favoriete dier.

Wij maken een uitzondering voor dieren die een historiek hebben van reacties op vaccins, die een auto-immuunziekte hebben, of wanneer de eigenaar niet bereid is om zijn dier te laten vaccineren zonder titerbepaling. In deze gevallen laten wij het onderzoek uitvoeren in een betrouwbaar labo.